Hoe werkt het hart eigenlijk?

Je hart pompt dagelijks rond de 7.000 liter bloed door je lichaam. Dat gebeurt via een ingenieus systeem van boezems en kamers. De rechterhelft van het hart stuurt zuurstofarm bloed naar de longen, waar het zuurstof opneemt. De linkerhelft pompt dit zuurstofrijke bloed vervolgens met kracht via de aorta je lichaam in.

Je hart klopt gemiddeld 70 keer per minuut en stuwt bij elke slag ongeveer 70 ml bloed rond. Dat lijkt weinig, maar opgeteld is dat dus meer dan 5 liter per minuut – je hele bloedvolume.

De dubbele bloedsomloop

Je hart heeft dus twee kanten: de rechterkant zorgt voor de longcirculatie, de linkerkant voor de lichaamscirculatie. Deze samenwerking is essentieel voor een goede zuurstofvoorziening.

Bij inspanning kan het hartvolume oplopen tot wel 20 liter per minuut – jouw hart is dus echt een krachtpatser!

Wat is hartfalen?

Hartfalen betekent niet dat je hart is gestopt. Het betekent dat je hart niet meer krachtig genoeg pompt om je lichaam van voldoende bloed (en dus zuurstof) te voorzien. Dat veroorzaakt klachten zoals vermoeidheid, kortademigheid en vochtophoping.

Er zijn twee hoofdvormen:

• Systolisch hartfalen: het hart knijpt te zwak samen (verminderde ejectiefractie)
• Diastolisch hartfalen: het hart is te stijf en vult zich moeilijk (normale ejectiefractie)

Symptomen door vochtophoping

Doordat je hart het bloed niet goed wegpompt, hoopt het zich op. Hierdoor kan vocht uit je bloedvaten lekken en zich ophopen in je benen, buik of longen.

Veelvoorkomende klachten:

• Opgezette enkels of benen
• Benauwd wakker worden 's nachts
• Moeite met platliggen (je slaapt liever zittend)
• Snelle gewichtstoename door vocht

Wat betekent ejectiefractie?

De ejectiefractie (EF) geeft aan hoeveel bloed je hart per slag wegpompt. Bij een gezonde EF wordt zo’n 50-75% van het bloed uit de linker hartkamer gepompt. Heb je bijvoorbeeld een EF van 60%, dan wordt 60 ml van de 100 ml uitgepompt.

Een lagere ejectiefractie wijst op verminderde pompwerking.

Systolisch vs. diastolisch hartfalen

Systolisch hartfalen: het hart is verzwakt en pompt onvoldoende krachtig. De EF is vaak lager dan 40%.

Diastolisch hartfalen: het hart pompt wel krachtig genoeg, maar vult zich slecht door stugge hartspieren. De EF is normaal, maar de druk stijgt.

Beide vormen leiden tot dezelfde klachten: benauwdheid, vermoeidheid en vochtophoping.

Wat zijn de oorzaken?

• Een doorgemaakt hartinfarct
• Langdurig onbehandelde hoge bloeddruk
• Erfelijke hartspierziekten (cardiomyopathie)
• Beschadiging door virusinfecties
• Langdurige hartritmestoornissen
• Overmatig alcoholgebruik of toxische schade

Medicijnen bij hartfalen (2025)

De behandeling van hartfalen bestaat grotendeels uit medicijnen die je hart helpen beter te pompen en minder te worden belast. Denk aan:

• ACE-remmers / ARB’s – verlagen de bloeddruk en ontlasten het hart
• Bètablokkers – verlagen het hartritme en de zuurstofbehoefte
• SGLT2-remmers – nieuw sinds 2021, verbeteren de prognose
• Plaspillen – voeren overtollig vocht af

Gebruik je medicijnen consequent en overleg altijd bij bijwerkingen met je arts.

Leefstijl is minstens zo belangrijk

• Beweeg dagelijks – wandelen is vaak al genoeg
• Beperk zout en alcohol
• Stop met roken – roken verergert hartfalen
• Weeg jezelf dagelijks als je vocht vasthoudt
• Houd contact met je zorgverlener bij klachten

Blijf niet te lang met klachten lopen – snelle aanpassing van medicatie kan veel ellende voorkomen.

Nieuwe behandelinzichten 2025

Naast klassieke behandelingen wordt er anno 2025 steeds vaker gekeken naar:

• Inzet van ICD’s en CRT-apparaten bij ernstige pompfunctiestoornissen
• Gebruik van telemonitoring via apps en thuismetingen
• GLP-1-receptoragonisten bij combinatie hartfalen + diabetes

De vooruitzichten voor mensen met hartfalen zijn daardoor aanzienlijk verbeterd t.o.v. 2017 (plaatsing blogartikel maar nu bijgewerkt).

Acuut hartfalen: herken het op tijd

Acuut hartfalen ontstaat plotseling en kan levensbedreigend zijn. Er hoopt zich in korte tijd vocht op in je longen, wat leidt tot ernstige benauwdheid, blauwverkleuring en paniek.

Deze situatie vereist directe opname in het ziekenhuis. Zonder snelle behandeling kan het leiden tot een hartstilstand.

Bel altijd 112 bij acute benauwdheid en gebruik een AED indien nodig.

Wat als iemand stopt met ademen?

Als iemand stopt met ademen of bewusteloos is:

• ✔️ Bel 112
• ✔️ Start direct met reanimeren
• ✔️ Laat iemand een AED halen

Elke minuut telt – snelle inzet van een AED verhoogt de overlevingskans aanzienlijk.

Bekijk hier alle AED’s in onze webshop

5 tips als je leeft met hartfalen

• 💊 Neem je medicijnen zoals voorgeschreven
• 🏃 Blijf dagelijks in beweging (wandelen is top)
• 🚫 Stop met roken en beperk alcohol
• ⚖️ Weeg jezelf dagelijks bij vochtproblemen
• 📞 Bel je arts of hartfalen-poli bij snelle gewichtstoename (>2 kg in 3 dagen)

Nog geen AED op jouw locatie?

Een AED is onmisbaar op plekken waar veel mensen samenkomen. Denk aan sportclubs, kerken, bedrijven of buurthuizen.

Je schaft al een betrouwbare AED aan vanaf circa €859. Bekijk ons aanbod of vraag vrijblijvend een offerte aan.

Bekijk AED’s